Οι Ώρες The Hours (2002)
Σκηνοθεσία Stephen Daldry
Μυθιστόρημα Michael Cunningham Σεναριογράφος David Hare Συνθέτης Philip Glass Παίζουν Nicole Kidman Βιρτζίνια Γουλφ Julianne Moore Laura Brown Meryl Streep Κλαρίσα Vaughan-Νταλογουέι Ed Harris Ρίτσαρντ Βrown Miranda Richardson Vanessa Bell Stephen Dillane ο άντρας τής Γουλφ John C. Reilly άντρας τής Laura Brown Jeff Daniels Louis Waters Toni Collette η γειτόνισσα Allison Janney Sally Lester Claire Danes η κόρη της Κλαρίσα |
Μια ταινία τρεις ιστορίες με συνδετικό κρίκο το υπέροχο μυθιστόρημα τής Βιρτζίνια Γουλφ "Η κυρία Νταλογουέι". Τρεις ιστορίες που φαίνονται να εξελίσσονται συγχρόνως, με ατάκες ή στιγμιότυπα που κλέβει την ίδια στιγμή η μία από την άλλη, παρά την χρονική και τοπική απόσταση που τις χωρίζει.
Η πρώτη που αντλεί το θέμα της από την πραγματικότητα, αναπαριστά τη ζωή τής Βιρτζίνια Γουλφ (Nicole Kidman) από το 1923 μέχρι την αυτοκτονία της στα νερά τού ποταμού Ους το 1941.
Η δεύτερη ιστορία μυθοπλαστική, (χρονικά ξεκινά στο Λος Άντζελες το 1951), επικοινωνεί με τις δυο άλλες μέσω τής πρωταγωνίστριάς της, τής Λάουρα, (Julianne Moore), μιας ευαίσθητης γυναίκας, η οποία διαβάζει το μυθιστόρημα "Η κυρία Νταλογουέι" και η οποία ζει σ᾿ ένα υπαρξιακό κενό, κοντά στον ψυχισμό τής ίδιας τής Βιρτζίνια Γουλφ, με τάσεις αυτοκτονικές και αυτοκαταστροφής, ακόμη πιο κρίσιμο γιατί έχει οικογένεια, με άντρα που την υπεραγαπά (John C. Reilly), αλλά ίσως δεν ανταποκρίνεται στο όνειρά της και δυο παιδιά.
Η Τρίτη ιστορία μυθοπλαστική και αυτή, που εξαντλείται σε μια μόνο ημέρα στη Νέα Υόρκη το 2001, (όπως και το μυθιστόρημα "Η κυρία Νταλογουέι"), συσχετίζεται με την πρώτη από το όνομα τού κεντρικού της προσώπου, που λέγεται Clarissa Vaughan, όλοι όμως την αποκαλούν, Κλαρίσα Νταλογουέι (Meryl Streep) που και αυτή, όπως η Κλαρίσα τού μυθιστορήματος τής Γουλφ, ετοιμάζει την δεξίωσή της.
Στο Ρίτσμοντ η Βιρτζίνια Γουλφ παλεύει με τη συγγραφή τού μυθιστορήματός της, "Η κυρία Νταλογουέι" και με τις ψυχικές της κρίσεις, έχοντας σα φύλακα "άγγελο" τον άντρα της τον Λέοναρντ Γουλφ (Stephen Dillane).
1923 στο Ρίτσμοντ: Η Γουλφ βρίσκει τη πρώτη φράση του μυθιστορήματός της, και την απαγγέλει μεγαλοφώνως: «Η Κα Ντάλογουει είπε... ότι θα αγόραζε τα λουλούδια... η ίδια».
Την ίδια ακριβώς στιγμή, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, και χρονική απόσταση 28 χρόνια (με τον τρόπο τού κινηματογράφου) η Λώρα τής δεύτερης ιστορίας διαβάζει στο βιβλίο τής Γούλφ: «Η κα Ντάλογουει είπε... ότι θα αγόραζε τα λουλούδια... η ίδια».
Και την Νέα Υόρκη, 2001, η Κλαρίσα Βόγκαν (Meryl Streep) λέει στη ερωτική σύντροφο της τη Σάλι, «λέω ν᾿ αγοράσω εγώ τα λουλούδια».
Η πρώτη που αντλεί το θέμα της από την πραγματικότητα, αναπαριστά τη ζωή τής Βιρτζίνια Γουλφ (Nicole Kidman) από το 1923 μέχρι την αυτοκτονία της στα νερά τού ποταμού Ους το 1941.
Η δεύτερη ιστορία μυθοπλαστική, (χρονικά ξεκινά στο Λος Άντζελες το 1951), επικοινωνεί με τις δυο άλλες μέσω τής πρωταγωνίστριάς της, τής Λάουρα, (Julianne Moore), μιας ευαίσθητης γυναίκας, η οποία διαβάζει το μυθιστόρημα "Η κυρία Νταλογουέι" και η οποία ζει σ᾿ ένα υπαρξιακό κενό, κοντά στον ψυχισμό τής ίδιας τής Βιρτζίνια Γουλφ, με τάσεις αυτοκτονικές και αυτοκαταστροφής, ακόμη πιο κρίσιμο γιατί έχει οικογένεια, με άντρα που την υπεραγαπά (John C. Reilly), αλλά ίσως δεν ανταποκρίνεται στο όνειρά της και δυο παιδιά.
Η Τρίτη ιστορία μυθοπλαστική και αυτή, που εξαντλείται σε μια μόνο ημέρα στη Νέα Υόρκη το 2001, (όπως και το μυθιστόρημα "Η κυρία Νταλογουέι"), συσχετίζεται με την πρώτη από το όνομα τού κεντρικού της προσώπου, που λέγεται Clarissa Vaughan, όλοι όμως την αποκαλούν, Κλαρίσα Νταλογουέι (Meryl Streep) που και αυτή, όπως η Κλαρίσα τού μυθιστορήματος τής Γουλφ, ετοιμάζει την δεξίωσή της.
Στο Ρίτσμοντ η Βιρτζίνια Γουλφ παλεύει με τη συγγραφή τού μυθιστορήματός της, "Η κυρία Νταλογουέι" και με τις ψυχικές της κρίσεις, έχοντας σα φύλακα "άγγελο" τον άντρα της τον Λέοναρντ Γουλφ (Stephen Dillane).
1923 στο Ρίτσμοντ: Η Γουλφ βρίσκει τη πρώτη φράση του μυθιστορήματός της, και την απαγγέλει μεγαλοφώνως: «Η Κα Ντάλογουει είπε... ότι θα αγόραζε τα λουλούδια... η ίδια».
Την ίδια ακριβώς στιγμή, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, και χρονική απόσταση 28 χρόνια (με τον τρόπο τού κινηματογράφου) η Λώρα τής δεύτερης ιστορίας διαβάζει στο βιβλίο τής Γούλφ: «Η κα Ντάλογουει είπε... ότι θα αγόραζε τα λουλούδια... η ίδια».
Και την Νέα Υόρκη, 2001, η Κλαρίσα Βόγκαν (Meryl Streep) λέει στη ερωτική σύντροφο της τη Σάλι, «λέω ν᾿ αγοράσω εγώ τα λουλούδια».
Μια υπόμνηση στο μυθιστόρημα: Υπάρχει το όνομα Σίτον, η Σάλι Σίτον ένα γοητευτικό τολμηρό κορίτσι, ήταν ο πρώτος πραγματικός έρωτας τής Κλαρίσα. Να πως περιγράφει μια στιγμή αυτής της σχέσης η Βιρτζίνια Γουλφ στο μυθιστόρημα: «Μετά ήρθε η πιο εξαίσια στιγμή τής ζωής της ολόκληρης, καθώς πέρασαν δίπλα από μια πέτρινη γούρνα με λουλούδια. Η Σάλι σταμάτησε· πήρε ένα λουλούδι· τη φίλησε στο στόμα. Όλος ο κόσμος γύρισε ανάποδα! Οι άλλοι εξαφανίστηκαν· ήταν εκεί, μόνη με τη Σάλι. Κι ένιωσε σαν να τής είχαν κάνει ένα δώρο, τυλιγμένο, και να τής είχαν πει να το φυλάξει, να μην το κοιτάξει.»
Σε σχέση με το μυθιστόρημα "Η κυρία Νταλογουέι", αν θέλουμε να βρούμε συσχετίσεις, στις δύο μυθοπλαστικές ιστορίες, με το μυθιστόρημα τής Γουλφ, στην τρίτη ιστορία, η Κλαρίσα Νταλογουέι (Meryl Streep) έχει πρώην φίλο τον Ρίτσαρντ, το ίδιο όνομα με τον άντρα της Κλαρίσας στο μυθιστόρημα. Αλλά υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Στο μυθιστόρημα ο Ρίτσαρντ, είναι "ό αξιοθαύμαστος κύριος Ρίτσαρντ" ένας ήσυχος πολιτευτής των συντηρητικών, που στηρίζει την Κλαρίσα, και που θα ταν ευχαριστημένος περισσότερο αν ζούσε αγροτική ζωή στο Νόρφολκ. Ο Ρίτσαρντ τού έργου "Οι Ώρες" πάσχει από AIDS, είναι ψυχικά ένα ράκος, αμφιβάλλει και αν άξιζε για να τιμηθεί με το βραβείο ποίησης το οποίο πρόκειται να τού δοθεί στη δεξίωση τής Κλαρίσας. Ο ίδιος διερωτάται: «Θα μου έδιναν το βραβείο αν δεν ήμουν άρρωστος;»
Στο μυθιστόρημα , την κυρία Νταλογουέι, πολύ πριν την ώρα τής δεξίωσης, το πρωί, την επισκέπτεται αιφνίδια, ο έρωτας τών εφηβικών καλοκαιριών στο Μπόλτον, ο γοητευτικός και αιθεροβάμων Πίτερ Γουόλς, οποίος μόλις έχει επιστρέψει από την Ινδία, "και αμέσως εισβάλει στο σαλόνι τού Λονδίνου, ο δροσερός αέρας τού καλοκαιρινού Μπόλτον". Στην ταινία με τον ίδιο ακριβώς τρόπο εμφανίζεται στο σαλόνι τής Κλαρίσα ο Louis Waters (Jeff Daniels) παλιός έρωτας της αλλά και έρωτας τού Ρίτσαρντ, ο οποίος κάποια στιγμή τον εγκατέλειψε.
Γι᾿ αυτό η νεαρή κόρη τής Κλαρίσα τής ταινίας, κάποια στιγμή λέει: «Όλα τα φαντάσματα γιορτάζουν με το πάρτυ».
Σε σχέση με το μυθιστόρημα "Η κυρία Νταλογουέι", αν θέλουμε να βρούμε συσχετίσεις, στις δύο μυθοπλαστικές ιστορίες, με το μυθιστόρημα τής Γουλφ, στην τρίτη ιστορία, η Κλαρίσα Νταλογουέι (Meryl Streep) έχει πρώην φίλο τον Ρίτσαρντ, το ίδιο όνομα με τον άντρα της Κλαρίσας στο μυθιστόρημα. Αλλά υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Στο μυθιστόρημα ο Ρίτσαρντ, είναι "ό αξιοθαύμαστος κύριος Ρίτσαρντ" ένας ήσυχος πολιτευτής των συντηρητικών, που στηρίζει την Κλαρίσα, και που θα ταν ευχαριστημένος περισσότερο αν ζούσε αγροτική ζωή στο Νόρφολκ. Ο Ρίτσαρντ τού έργου "Οι Ώρες" πάσχει από AIDS, είναι ψυχικά ένα ράκος, αμφιβάλλει και αν άξιζε για να τιμηθεί με το βραβείο ποίησης το οποίο πρόκειται να τού δοθεί στη δεξίωση τής Κλαρίσας. Ο ίδιος διερωτάται: «Θα μου έδιναν το βραβείο αν δεν ήμουν άρρωστος;»
Στο μυθιστόρημα , την κυρία Νταλογουέι, πολύ πριν την ώρα τής δεξίωσης, το πρωί, την επισκέπτεται αιφνίδια, ο έρωτας τών εφηβικών καλοκαιριών στο Μπόλτον, ο γοητευτικός και αιθεροβάμων Πίτερ Γουόλς, οποίος μόλις έχει επιστρέψει από την Ινδία, "και αμέσως εισβάλει στο σαλόνι τού Λονδίνου, ο δροσερός αέρας τού καλοκαιρινού Μπόλτον". Στην ταινία με τον ίδιο ακριβώς τρόπο εμφανίζεται στο σαλόνι τής Κλαρίσα ο Louis Waters (Jeff Daniels) παλιός έρωτας της αλλά και έρωτας τού Ρίτσαρντ, ο οποίος κάποια στιγμή τον εγκατέλειψε.
Γι᾿ αυτό η νεαρή κόρη τής Κλαρίσα τής ταινίας, κάποια στιγμή λέει: «Όλα τα φαντάσματα γιορτάζουν με το πάρτυ».
Η Γουλφ στο μυθιστόρημα της, λέει ότι κάποιος πρέπει να αυτοκτονήσει. Τελικά δεν επιλέγει την Κλαρίσα η οποία έκανε σκέψεις θανάτου «Είχε καμία σημασία λοιπόν, αναρωτήθηκε, περπατώντας προς την οδό Μποντ, είχε σημασία που, μοιραία, θα έπαυε να υπάρχει· που όλα αυτά πρέπει να συνεχιστούν χωρίς αυτήν· πόσο τής κακοφαινόταν αυτό· ή μήπως δεν ήταν ανακουφιστικό να πιστεύει ότι με το θάνατο τελειώνουν τα πάντα; αλλά ότι με κάποιον τρόπο στους δρόμους του Λονδίνου, στην παλίρροια τών πραγμάτων, εδώ, εκεί, αυτή εξακολουθούσε να υπάρχει, ο Πίτερ (σημείωση δική μου: ο ερωτικός φίλος τών εφηβικών της χρόνων) εξακολουθούσε να υπάρχει, ζούσαν ο ένας μέσα στον άλλον, αυτή ήταν κομμάτι, ήταν βέβαιη, τών δέντρων τής πόλης· κομμάτι τών ανθρώπων που δεν είχε συναντήσει ποτέ». Ο κλήρος της αυτοκτονίας πέφτει στον Σέπτιμους, τού οποίου ο πόλεμος που μόλις είχε τελειώσει, είχε κουρελιάσει τον ψυχικό κόσμο. Παλεύει με τούς εφιάλτες του, με φαντάσματα που τού μιλούν και αυτός τούς αποκρίνεται και όταν κάποια στιγμή, έρχεται ο Χόλμς ο γιατρός, για να τον κλείσει στο "θεραπευτήριο", ο Σέπτιμους μονολογεί κοντά στο ανοικτό παράθυρο: «Η ζωή είναι ωραία». «Εγώ σας τη χαρίζω!» φώναξε και ρίχτηκε, ορμητικά, από το κιγκλίδωμα τής κυρίας Φίλμερ. Σαν αστραπή ήρθε καταπάνω του το έδαφος· το κορμί του διαπέρασαν προς όλες τις κατευθύνσεις, οι σκουριασμένες λόγχες.
Στην ταινία ο Ρίτσαρντ είναι αυτός που θα αυτοκτονήσει, μπροστά στα μάτια της Κλαρίσα, ένα ανθρώπινο ερείπιο, αφήνοντας πίσω του και το βραβείο προς τιμήν του, και την δεξίωση τής αγαπημένης του, Κλαρίσας Βόγκαν.
Η Βιρτζίνια Γουλφ στο μυθιστόρημα βάζει στη σκέψη τής ηρωίδας της, τής Κλαρίσα, μετά την αυτοκτονία τού δικού της αυτόχειρα τού Σέπτιμους τα εξής λόγια: «Υπήρχε ένα πράγμα σημαντικό· ένα πράγμα που περιβαλλόταν από φλυαρίες, συγκαλυμμένο στη δική της ζωή, που το άφηνε κάθε μέρα να χάνεται στη φθορά, στα ψέματα, τη φλυαρία. Αυτό το είχε περισώσει εκείνος. Ο θάνατος είναι πρόκληση. Ο θάνατος είναι μια απόπειρα επικοινωνίας· οι άνθρωποι ένοιωθαν πόσο δύσκολο ήταν να φτάσουν στον πυρήνα που, με τρόπο μυστηριώδη, τούς ξεγλιστρά· η πολλή επαφή απομακρύνει· ο ενθουσιασμός ξεθυμαίνει· μένεις μόνος. Ο θάνατος έμοιαζε με μια αγκαλιά. Αλλά αυτός ο νεαρός που είχε αυτοκτονήσει — είχε κάνει τη βουτιά κρατώντας το θησαυρό του; "Αν πέθαινα ετούτη τη στιγμή, ο θάνατός μου θα ήτανε για μένα η πιο μεγάλη ευτυχία"»
Σ᾿ αυτό, δεν θα τη διαψεύσει και η άλλη ηρωίδα τής δεύτερης ιστορίας τής ταινίας, η Λώρα (Julianne Moore), η οποία μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, θα εγκαταλείψει την οικογένειά της, τον άντρα της και δυο παιδιά, χωρίς ιδιαίτερο λόγο προς το άγνωστο αρπαγμένη από το υπαρξιακό κενό.
Και πίσω από όλα αυτές τις αυτοκτονίες μυθιστορηματικές ή κινηματογραφικές υποβόσκει, η πραγματική αυτοκτονία, τής ίδιας τής Βιρτζίνια Γουλφ στα παγωμένα νερά του ποταμού.
Στην ταινία ο Ρίτσαρντ είναι αυτός που θα αυτοκτονήσει, μπροστά στα μάτια της Κλαρίσα, ένα ανθρώπινο ερείπιο, αφήνοντας πίσω του και το βραβείο προς τιμήν του, και την δεξίωση τής αγαπημένης του, Κλαρίσας Βόγκαν.
Η Βιρτζίνια Γουλφ στο μυθιστόρημα βάζει στη σκέψη τής ηρωίδας της, τής Κλαρίσα, μετά την αυτοκτονία τού δικού της αυτόχειρα τού Σέπτιμους τα εξής λόγια: «Υπήρχε ένα πράγμα σημαντικό· ένα πράγμα που περιβαλλόταν από φλυαρίες, συγκαλυμμένο στη δική της ζωή, που το άφηνε κάθε μέρα να χάνεται στη φθορά, στα ψέματα, τη φλυαρία. Αυτό το είχε περισώσει εκείνος. Ο θάνατος είναι πρόκληση. Ο θάνατος είναι μια απόπειρα επικοινωνίας· οι άνθρωποι ένοιωθαν πόσο δύσκολο ήταν να φτάσουν στον πυρήνα που, με τρόπο μυστηριώδη, τούς ξεγλιστρά· η πολλή επαφή απομακρύνει· ο ενθουσιασμός ξεθυμαίνει· μένεις μόνος. Ο θάνατος έμοιαζε με μια αγκαλιά. Αλλά αυτός ο νεαρός που είχε αυτοκτονήσει — είχε κάνει τη βουτιά κρατώντας το θησαυρό του; "Αν πέθαινα ετούτη τη στιγμή, ο θάνατός μου θα ήτανε για μένα η πιο μεγάλη ευτυχία"»
Σ᾿ αυτό, δεν θα τη διαψεύσει και η άλλη ηρωίδα τής δεύτερης ιστορίας τής ταινίας, η Λώρα (Julianne Moore), η οποία μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, θα εγκαταλείψει την οικογένειά της, τον άντρα της και δυο παιδιά, χωρίς ιδιαίτερο λόγο προς το άγνωστο αρπαγμένη από το υπαρξιακό κενό.
Και πίσω από όλα αυτές τις αυτοκτονίες μυθιστορηματικές ή κινηματογραφικές υποβόσκει, η πραγματική αυτοκτονία, τής ίδιας τής Βιρτζίνια Γουλφ στα παγωμένα νερά του ποταμού.
Δυο λόγια ακόμα για την ταινία: Έχουμε τρεις τρυφερές σκηνές ερωτικού φιλιού στην διάρκεια τής ταινίας. Τής Βιρτζίνια Γουλφ προς την αδελφή της Βενέσσα (Miranda Richardson), τής Λώρας, της δεύτερης ιστορίας προς τη γειτόνισσα της (Toni Collette) και της Κλαρίσα τής ταινίας προς την ερωτική σύντροφο της τού παρόντος τη Σάλι.
Αυτή η ερωτική συμπεριφορά προϊδεάζεται στο βιβλίο τής Βιρτζίνια Γουλφ "Η κυρία Νταλογουέι". «Ωστόσο μερικές φορές δεν μπορούσε ν᾿ αντισταθεί στη χάρη κάποιας γυναίκας, όχι κοπέλας, γυναίκας, που ομολογούσε, όπως τής συνέβαινε συχνά, ένα μπλέξιμο, μια τρέλα. Κι είτε ήταν η συμπόνια, είτε η ομορφιά τους, είτε ότι ήταν μεγαλύτερη, είτε κάποια σύμπτωση —όπως ένα ανεπαίσθητο άρωμα ή ένα βιολί από δίπλα (πόσο παράξενη είναι η δύναμη τών ήχων κάποιες στιγμές)— που αναμφίβολα την έκανε να νιώθει, ό,τι ένιωθαν οι άντρες. Για μια στιγμή μονάχα· αλλά αρκούσε». Ίσως σ᾿ αυτό να συνέβαλλε και η σεξουαλική κακοποίηση τής Βιρτζίνια Γουλφ στην πραγματική ζωή,από τούς δύο ετεροθαλείς αδελφούς της όπως αναφέρουν οι βιογράφοι.
Αυτή η ερωτική συμπεριφορά προϊδεάζεται στο βιβλίο τής Βιρτζίνια Γουλφ "Η κυρία Νταλογουέι". «Ωστόσο μερικές φορές δεν μπορούσε ν᾿ αντισταθεί στη χάρη κάποιας γυναίκας, όχι κοπέλας, γυναίκας, που ομολογούσε, όπως τής συνέβαινε συχνά, ένα μπλέξιμο, μια τρέλα. Κι είτε ήταν η συμπόνια, είτε η ομορφιά τους, είτε ότι ήταν μεγαλύτερη, είτε κάποια σύμπτωση —όπως ένα ανεπαίσθητο άρωμα ή ένα βιολί από δίπλα (πόσο παράξενη είναι η δύναμη τών ήχων κάποιες στιγμές)— που αναμφίβολα την έκανε να νιώθει, ό,τι ένιωθαν οι άντρες. Για μια στιγμή μονάχα· αλλά αρκούσε». Ίσως σ᾿ αυτό να συνέβαλλε και η σεξουαλική κακοποίηση τής Βιρτζίνια Γουλφ στην πραγματική ζωή,από τούς δύο ετεροθαλείς αδελφούς της όπως αναφέρουν οι βιογράφοι.
Και μια παρατήρηση: Στην ταινία "Οι Ώρες" και στο μυθιστόρημα "Η κυρία Νταλογουέι" παρά τις ευαισθησίες τής Βιρτζίνια Γουλφ, δεν υπάρχει ούτε η παραμικρή νύξη ή υπόνοια για τη μοίρα των ζώων παρά το ότι είχαν προϋπάρξει δυο σπουδαίες προσωπικότητες, πατριώτες της , υπέρμαχοι των δικαιωμάτων των ζώων, ο Μπέρναρντ Σω και ο Μπέρτραντ Ράσσελ.
Τρεις σπουδαίες ερμηνείες από τη Nicole Kidman, που εδώ καταθέτει τα διαπιστευτήριά της σα μεγάλη ηθοποιός, από τον Ed Harris αυτό το ανθρώπινο ερείπιο και τη γλυκύτατη φευγάτη Julianne Moore.
Δεν έχω διαβάσει το μυθιστόρημα τού Michael Cunningham (Μάικλ Κάνιγχαμ), βάσει τού οποίου γράφτηκε το σενάριο της ταινίας.
Τρεις σπουδαίες ερμηνείες από τη Nicole Kidman, που εδώ καταθέτει τα διαπιστευτήριά της σα μεγάλη ηθοποιός, από τον Ed Harris αυτό το ανθρώπινο ερείπιο και τη γλυκύτατη φευγάτη Julianne Moore.
Δεν έχω διαβάσει το μυθιστόρημα τού Michael Cunningham (Μάικλ Κάνιγχαμ), βάσει τού οποίου γράφτηκε το σενάριο της ταινίας.