Αφιέρωμα στις Κρητικές Κοντυλιές
Στρατής Καλογερίδης
Κοντυλιές.
Κατά πρώτον για λόγους τυπικούς να πούμε τι ονομάζουμε κοντυλιά. Κοντυλιά είναι μουσική τραγουδιστική απόδοση μαντινάδων, με χαραχτηριστικό μουσικό σχήμα το οποίο διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή τής Κρήτης. Οι κοντυλιές κατά κύριο λόγο έχουν παρεΐστικο χαραχτήρα, και θέμα τα παντοτινά ανθρώπινα πάθη τον έρωτα (εγκωμιαστικά, με πόνο, με παράπονο), το εφήμερο τής ζωής, τα βάσανα, το θάνατο. Χορεύονται όταν δεν έχουν παρεΐστικο χαραχτήρα, σε αργό πεντοζάλη, ο οποίος στο τέλος συνήθως καταλήγει σε γρήγορο.
Αν σχηματικά πούμε ότι η καρδιά τού συρτού και τής λύρας κτυπάει στο Ρέθυμνο η καρδιά τής κοντυλιάς και τού βιολιού κυρίως με συνοδεία κιθάρας, βρίσκεται στην Ανατολική Κρήτη, και κυρίως στη Σητεία, εξ ου και οι λεγόμενες "Στειακές κοντυλιές" γνωστές με αυτή την ονομασία σε όλη τη Κρήτη. Αυτό με την έννοια ότι στην Ανατολική Κρήτη είναι το κυρίαρχο μουσικό είδος με το οποίο οι γλεντζέδες εκφράζουν τα πάθη τους, με κυρίαρχο βέβαια πάντα τον έρωτα. Ενώ στο χορό το είδος τού χορού που κυριαρχεί στην ίδια περιοχή είναι ο λεγόμενος πηδηχτός ή Κρητικός ή τοπικά λ.χ. Στειακός.
Οι Στειακές κοντυλιές και γενικότερα οι κοντυλιές της Ανατολικής Κρήτης, σε μουσική και στίχο, έχουν μια "ερωτική αθωότητα", και ευγένεια. Ίσως επειδή εκφράζουν την αθωότητα των πρωτοπηγών απ᾿ όπου αντλούσαν, σε χρόνους περασμένους τώρα, μια αθωότητα που υπήρχε στις ερωτικές συμπεριφορές, όχι κατά ανάγκη εγγενούς, αλλά που ήταν αποτέλεσμα των δύσκολων κοινωνικών συνθηκών, πάνω στην επικοινωνία των νέων και όχι μόνον. Οι νέοι, οι άνθρωποι, έπρεπε να εφευρίσκουν τούς τρόπους ερωτικής επικοινωνίας. Ένας από αυτούς ήταν η νυχτερινή καντάδα, στην οποία οι νέοι, με τις μαντινιάδες πάνω στους όμορφους σκοπούς του βιολιού, "έψαλλαν" τον έρωτα τους στις κοπελιές, σημάδευε ο καθένας τους, με τούς κατάλληλους στίχους, την τυχερή ή την "άτυχη" για την οποία πονούσε η καρδιά του, και γενικά έβγαζαν το μεράκι τους και τον ερωτικό τους καημό. Όμως μέσα στην καθημερινότητα κυρίως τού χωριού, αυτό ήταν κάτι γεμάτο ομορφιά για όλους, και πηγή για ερωτικά κουτσομπολιά.
Τώρα γιατί έχουν γίνει ονομαστές οι Στειακές κοντυλιές. Η Σητεία στάθηκε μουσικά τυχερή γιατί ανέδειξε δυο μορφές τής τοπικής μουσικής που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και διάδοση της. Τον Στρατή Καλογερίδη και τον Γιάννη Δερμιτζάκη (Δερμιτζογιάννη).
1. Ο Καλογερίδης (1983-1960) γεννήθηκε στη Σητεία και από μικρός όπως γράφουν οι διάφορες πηγές έδειξε αγάπη για την τοπική μουσική και ο πατέρας του τού αγόρασε μαντολίνο. Μετά τις γυμνασιακές σπουδές, τον έστειλαν στη Γαλλία όπου ήταν εγκαταστημένη η αδελφή τής μητέρας του, προορίζοντάς τον να σπουδάσει χημικός. Ο Καλογερίδης το μόνο που έκανε σχετικό με την Χημεία ήταν να μάθει την φωτογραφική τέχνη την οποία θα εξασκήσει αργότερα στο Ηράκλειο, αλλά οι κύριες σπουδές του ήταν μουσικές στο Κονσερβατουάρ των Παρισίων.
Μετά την επάνοδό του από τη Γαλλία στη Σητεία σπουδαγμένος μουσικός στο βιολί, αντί χημικός, ασχολήθηκε με τη μουσική παράδοση τής περιοχής. Τη μουσική αυτή την έπαιρνε από τούς λαϊκούς οργανοπαίχτες που τούς συναντούσε στα διάφορα χωριά, όχι μόνο τής περιοχής τής Σητείας, αλλά και τού Μεραμπέλλου. Δεν γνωρίζω αν είχε στη διάθεση του μέσα καταγραφής, ή μετέφερε από μνήμης τα ακούσματά του πρόχειρα στο βιολί και στη συνέχεια τα έγραφε σε παρτιτούρα. Από το Site τού βιολιστή και μελετητή Ηλία Οικονομάκη, http://www.easterncretanviolonmusic.gr/c-mousikaerga.htm, αφιερωμένο αποκλειστικά στην μουσική τής Ανατολικής Κρήτης με ιδιαίτερο βάρος στο έργο τού Καλογερίδη, μεταφέρω, ότι το συμφωνικό έργο τού Καλογερίδη αποτελούσαν εικοσιπέντε παρτιτούρες οι οποίες φυλάσσονται στην Βικελαία βιβλιοθήκη, και το δισκογραφικό του έργο από δεκαέξι ηχογραφήσεις.
Ο Καθηγητής μουσικολογίας Γιώργος Αμαργιανάκης, αναφέρει:
«…. Ο Καλογερίδης πέτυχε κάτι το πολύ σημαντικό. Ξεκινώντας δηλαδή από τη λαϊκή παράδοση και χωρίς να απομακρυνθεί από αυτήν, έφτιαξε περίτεχνες συνθέσεις «έντεχνες λαϊκές συνθέσεις», οι οποίες ξαναγύρισαν πίσω στο λαό, ξαναπέρασαν στο κανάλι τής προφορικής παράδοσης και παίζονται από τούς βιολάτορες και λυράρηδες ακόμη και μέχρι σήμερα ως "κοντυλιές του Καλογερίδη" …»
Σήμερα συγκρίνοντας τα ακούσματα από τις ηχογραφήσεις τού ίδιου τού Καλογερίδη, με τα ακούσματα όσων από τούς κατοπινούς βιολάτορες και λυράρηδες είχαν την φιλοδοξία να τις παίξουν και να τις ηχογραφήσουν, (Αβυσσηνός Γιώργος, Γαργανουράκης Μπάμπης, Βαρδάκης Βαγγέλης, Τσαντάκης Γιώργης, Μπαριταντωνάκης Παντελής, Λαμποκωνσταντάκης Γιώργος, Βασιλάκης Στέλιος κ.α. ) είναι πολύ δύσκολο για κάποιον που δεν είναι μουσικός, να βρει ποιος τον απέδωσε πιστότερα, δε λέω καλύτερα. Αυτό οφείλεται στο ότι, παρά την καταγραφή σε παρτιτούρες, οι παραδοσιακοί μουσικοί, τις απέδωσαν βάσει ακουσμάτων και όχι βάσει παρτιτούρας, με την προσθήκη αυτοσχεδιασμών από καθένα και με διαφορετικό ύφος λόγω τού προσωπικού παιξίματος. Στην εκπομπή τού Μπάμπη Γαργανουράκη στο KΡΉΤΗ TV, την αφιερωμένη στη Σητεία είχε ακουστεί στο τμήμα της που ανέβηκε στο YouTube, ότι προς το τέλος θα έπαιζε κοντυλιές τού Καλογερίδη ο Μανώλης ο Φραγκούλης, ο οποίος όπως αναφέρθηκε στην εκπομπή θεωρείται ο καλύτερος ερμηνευτής του, πράγμα πολύ φυσικό αφού έχει σπουδάσει κλασσικό βιολί και μπορεί να διαβάσει παρτιτούρα. Όμως το τμήμα αυτό τής εκπομπής (αν τις έπαιξε) δεν περιλαμβάνεται στο απόσπασμα τής εκπομπής που ανέβηκε. Νομίζω ότι ένα πρόβλημα με τις κοντυλιές τής Ανατ. Κρήτης, είναι ότι οι κοντυλιές δεν έχουν "ταυτότητα", με την έννοια ότι κάθε οργανοπαίκτης αυτοσχεδίαζε παρεμβάλλοντας στοιχεία από άλλες κοντυλιές και αυτό σε συνδυασμό με τους διαφορετικούς στίχους από τον καθένα, δεν βοηθούσε στην ταυτοποίηση μιας κοντυλιάς. Με αποτέλεσμα μια κοντυλιά τού ΡΕ Ματζόρε λόγου χάριν, να ακούγεται κατά κανόνα διαφορετικά από κάθε βιολάτορα. Ενώ π.χ. ο Άνεμος τού Σκορδαλού δεν σηκώνει παρερμηνείες: είναι ο Άνεμος τού Σκορδαλού. Γι αυτό ίσως ο καλύτερος τρόπος παρουσίασης να μην είναι η πιστότητα εκτέλεσης μιας κοντυλιάς είτε είναι αυτή τού Καλογερίδη είτε έχει όνομα π.χ. Φα Ματζόρε, αλλά το αισθητικό αποτέλεσμα τού παιξίματος το οποίο βέβαια κι αυτό έχει μια ρευστότητα ανάλογα με την αισθητική τού δέκτη.
Κατά πρώτον για λόγους τυπικούς να πούμε τι ονομάζουμε κοντυλιά. Κοντυλιά είναι μουσική τραγουδιστική απόδοση μαντινάδων, με χαραχτηριστικό μουσικό σχήμα το οποίο διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή τής Κρήτης. Οι κοντυλιές κατά κύριο λόγο έχουν παρεΐστικο χαραχτήρα, και θέμα τα παντοτινά ανθρώπινα πάθη τον έρωτα (εγκωμιαστικά, με πόνο, με παράπονο), το εφήμερο τής ζωής, τα βάσανα, το θάνατο. Χορεύονται όταν δεν έχουν παρεΐστικο χαραχτήρα, σε αργό πεντοζάλη, ο οποίος στο τέλος συνήθως καταλήγει σε γρήγορο.
Αν σχηματικά πούμε ότι η καρδιά τού συρτού και τής λύρας κτυπάει στο Ρέθυμνο η καρδιά τής κοντυλιάς και τού βιολιού κυρίως με συνοδεία κιθάρας, βρίσκεται στην Ανατολική Κρήτη, και κυρίως στη Σητεία, εξ ου και οι λεγόμενες "Στειακές κοντυλιές" γνωστές με αυτή την ονομασία σε όλη τη Κρήτη. Αυτό με την έννοια ότι στην Ανατολική Κρήτη είναι το κυρίαρχο μουσικό είδος με το οποίο οι γλεντζέδες εκφράζουν τα πάθη τους, με κυρίαρχο βέβαια πάντα τον έρωτα. Ενώ στο χορό το είδος τού χορού που κυριαρχεί στην ίδια περιοχή είναι ο λεγόμενος πηδηχτός ή Κρητικός ή τοπικά λ.χ. Στειακός.
Οι Στειακές κοντυλιές και γενικότερα οι κοντυλιές της Ανατολικής Κρήτης, σε μουσική και στίχο, έχουν μια "ερωτική αθωότητα", και ευγένεια. Ίσως επειδή εκφράζουν την αθωότητα των πρωτοπηγών απ᾿ όπου αντλούσαν, σε χρόνους περασμένους τώρα, μια αθωότητα που υπήρχε στις ερωτικές συμπεριφορές, όχι κατά ανάγκη εγγενούς, αλλά που ήταν αποτέλεσμα των δύσκολων κοινωνικών συνθηκών, πάνω στην επικοινωνία των νέων και όχι μόνον. Οι νέοι, οι άνθρωποι, έπρεπε να εφευρίσκουν τούς τρόπους ερωτικής επικοινωνίας. Ένας από αυτούς ήταν η νυχτερινή καντάδα, στην οποία οι νέοι, με τις μαντινιάδες πάνω στους όμορφους σκοπούς του βιολιού, "έψαλλαν" τον έρωτα τους στις κοπελιές, σημάδευε ο καθένας τους, με τούς κατάλληλους στίχους, την τυχερή ή την "άτυχη" για την οποία πονούσε η καρδιά του, και γενικά έβγαζαν το μεράκι τους και τον ερωτικό τους καημό. Όμως μέσα στην καθημερινότητα κυρίως τού χωριού, αυτό ήταν κάτι γεμάτο ομορφιά για όλους, και πηγή για ερωτικά κουτσομπολιά.
Τώρα γιατί έχουν γίνει ονομαστές οι Στειακές κοντυλιές. Η Σητεία στάθηκε μουσικά τυχερή γιατί ανέδειξε δυο μορφές τής τοπικής μουσικής που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και διάδοση της. Τον Στρατή Καλογερίδη και τον Γιάννη Δερμιτζάκη (Δερμιτζογιάννη).
1. Ο Καλογερίδης (1983-1960) γεννήθηκε στη Σητεία και από μικρός όπως γράφουν οι διάφορες πηγές έδειξε αγάπη για την τοπική μουσική και ο πατέρας του τού αγόρασε μαντολίνο. Μετά τις γυμνασιακές σπουδές, τον έστειλαν στη Γαλλία όπου ήταν εγκαταστημένη η αδελφή τής μητέρας του, προορίζοντάς τον να σπουδάσει χημικός. Ο Καλογερίδης το μόνο που έκανε σχετικό με την Χημεία ήταν να μάθει την φωτογραφική τέχνη την οποία θα εξασκήσει αργότερα στο Ηράκλειο, αλλά οι κύριες σπουδές του ήταν μουσικές στο Κονσερβατουάρ των Παρισίων.
Μετά την επάνοδό του από τη Γαλλία στη Σητεία σπουδαγμένος μουσικός στο βιολί, αντί χημικός, ασχολήθηκε με τη μουσική παράδοση τής περιοχής. Τη μουσική αυτή την έπαιρνε από τούς λαϊκούς οργανοπαίχτες που τούς συναντούσε στα διάφορα χωριά, όχι μόνο τής περιοχής τής Σητείας, αλλά και τού Μεραμπέλλου. Δεν γνωρίζω αν είχε στη διάθεση του μέσα καταγραφής, ή μετέφερε από μνήμης τα ακούσματά του πρόχειρα στο βιολί και στη συνέχεια τα έγραφε σε παρτιτούρα. Από το Site τού βιολιστή και μελετητή Ηλία Οικονομάκη, http://www.easterncretanviolonmusic.gr/c-mousikaerga.htm, αφιερωμένο αποκλειστικά στην μουσική τής Ανατολικής Κρήτης με ιδιαίτερο βάρος στο έργο τού Καλογερίδη, μεταφέρω, ότι το συμφωνικό έργο τού Καλογερίδη αποτελούσαν εικοσιπέντε παρτιτούρες οι οποίες φυλάσσονται στην Βικελαία βιβλιοθήκη, και το δισκογραφικό του έργο από δεκαέξι ηχογραφήσεις.
Ο Καθηγητής μουσικολογίας Γιώργος Αμαργιανάκης, αναφέρει:
«…. Ο Καλογερίδης πέτυχε κάτι το πολύ σημαντικό. Ξεκινώντας δηλαδή από τη λαϊκή παράδοση και χωρίς να απομακρυνθεί από αυτήν, έφτιαξε περίτεχνες συνθέσεις «έντεχνες λαϊκές συνθέσεις», οι οποίες ξαναγύρισαν πίσω στο λαό, ξαναπέρασαν στο κανάλι τής προφορικής παράδοσης και παίζονται από τούς βιολάτορες και λυράρηδες ακόμη και μέχρι σήμερα ως "κοντυλιές του Καλογερίδη" …»
Σήμερα συγκρίνοντας τα ακούσματα από τις ηχογραφήσεις τού ίδιου τού Καλογερίδη, με τα ακούσματα όσων από τούς κατοπινούς βιολάτορες και λυράρηδες είχαν την φιλοδοξία να τις παίξουν και να τις ηχογραφήσουν, (Αβυσσηνός Γιώργος, Γαργανουράκης Μπάμπης, Βαρδάκης Βαγγέλης, Τσαντάκης Γιώργης, Μπαριταντωνάκης Παντελής, Λαμποκωνσταντάκης Γιώργος, Βασιλάκης Στέλιος κ.α. ) είναι πολύ δύσκολο για κάποιον που δεν είναι μουσικός, να βρει ποιος τον απέδωσε πιστότερα, δε λέω καλύτερα. Αυτό οφείλεται στο ότι, παρά την καταγραφή σε παρτιτούρες, οι παραδοσιακοί μουσικοί, τις απέδωσαν βάσει ακουσμάτων και όχι βάσει παρτιτούρας, με την προσθήκη αυτοσχεδιασμών από καθένα και με διαφορετικό ύφος λόγω τού προσωπικού παιξίματος. Στην εκπομπή τού Μπάμπη Γαργανουράκη στο KΡΉΤΗ TV, την αφιερωμένη στη Σητεία είχε ακουστεί στο τμήμα της που ανέβηκε στο YouTube, ότι προς το τέλος θα έπαιζε κοντυλιές τού Καλογερίδη ο Μανώλης ο Φραγκούλης, ο οποίος όπως αναφέρθηκε στην εκπομπή θεωρείται ο καλύτερος ερμηνευτής του, πράγμα πολύ φυσικό αφού έχει σπουδάσει κλασσικό βιολί και μπορεί να διαβάσει παρτιτούρα. Όμως το τμήμα αυτό τής εκπομπής (αν τις έπαιξε) δεν περιλαμβάνεται στο απόσπασμα τής εκπομπής που ανέβηκε. Νομίζω ότι ένα πρόβλημα με τις κοντυλιές τής Ανατ. Κρήτης, είναι ότι οι κοντυλιές δεν έχουν "ταυτότητα", με την έννοια ότι κάθε οργανοπαίκτης αυτοσχεδίαζε παρεμβάλλοντας στοιχεία από άλλες κοντυλιές και αυτό σε συνδυασμό με τους διαφορετικούς στίχους από τον καθένα, δεν βοηθούσε στην ταυτοποίηση μιας κοντυλιάς. Με αποτέλεσμα μια κοντυλιά τού ΡΕ Ματζόρε λόγου χάριν, να ακούγεται κατά κανόνα διαφορετικά από κάθε βιολάτορα. Ενώ π.χ. ο Άνεμος τού Σκορδαλού δεν σηκώνει παρερμηνείες: είναι ο Άνεμος τού Σκορδαλού. Γι αυτό ίσως ο καλύτερος τρόπος παρουσίασης να μην είναι η πιστότητα εκτέλεσης μιας κοντυλιάς είτε είναι αυτή τού Καλογερίδη είτε έχει όνομα π.χ. Φα Ματζόρε, αλλά το αισθητικό αποτέλεσμα τού παιξίματος το οποίο βέβαια κι αυτό έχει μια ρευστότητα ανάλογα με την αισθητική τού δέκτη.
Ηχογραφήσεις τού Στρατή Καλογερίδη
|
Σητειακές κοντυλιές-Στρατής Καλογερίδης
|
Κοντυλιές τής νύχτας-Στρατής Καλογερίδης
|
Κοντυλιές Καλογερίδη-Στρατής Καλογερίδης
|
Κοντυλιές τού Καλογερίδη ερμηνευμένες από νεώτερους καλλιτέχνες
|
Ο Αβυσσηνός ερμηνεύει κοντυλιές τού Στρατή Καλογερίδη,
Κιθάρες: Κωστής Αβυσσινός, Νίκος Σαμπασιώτης Μπάσο: Χρήστος Σούστης |
Ο Αβυσσηνός ερμηνεύει κοντυλιές τού Στρατή Καλογερίδη,
Από την δισκογραφία τού 1976 με τίτλο "Χοροί και τραγούδια τής Κρήτης" |
Ο Γιώργος Λαποκωνσταντάκης ερμηνεύει Καλογερίδη
Κιθάρα: Αχιλλέας Περσίδης Μαντολίνο: Μιχάλης Σταυρακάκης (Ένα υπέροχα αισθαντικό κομμάτι) |
|
Ο Γαργανουράκης ερμηνεύει Στρατή Καλογερίδη
α) Σητειακές κοντυλιές μέχρι 4.47 β) Στειακός πηδηχτός Λαούτο Χρήστος Στιβακτάκης |
Ο Βαγγέλης Βαρδάκης ερμηνεύει κοντυλιές τού Καλογερίδη
Κιθάρα: Αντώνης Μπαριταντωνάκης |
Ο Βαγγέλης Βαρδάκης ερμηνεύει κοντυλιές τού Καλογερίδη σε Φα
Κιθάρα: Γιάννης Γενειατάκης Λαούτο: Μανώλης Λιαπάκης |
|
Ο Στέλιος Βασιλάκης ερμηνεύει κοντυλιές τού Καλογερίδη.
|
Γιώργης Τσαντάκης - Κοντυλιές Καλογερίδη
Από το CD του Γιώργη Τσαντάκη ''Στειακό Γλυκοχάραμα'' Λαούτο: Στέλιος Ηλιάκης Κιθάρα: Γιώργης Παπουτσάκης |
Ο Παντελής Μπαριταντωνάκης ερμηνεύει Καλογερίδη.
Στην κιθάρα ο γιος του Αντώνης. Από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (1988) |
2. Ο Γιάννης Δερμιτζάκης ή Δερμιτζογιάννης όπως είναι γνωστός σε ολόκληρη τη Κρήτη, γεννήθηκε στη Μαρωνιά Σητείας το 1907 και για πολλές δεκαετίες κυρίως τού 50 τού 60 και τού 70, υπήρξε ο λαϊκός παραδοσιακός τροβαδούρος, ο γλεντιστής, ο ποιητάρης, ο ριμαδόρος τής Σητείας, και ολόκληρης της Ανατολικής Κρήτης. Με το βιολί, τη λύρα την κιθάρα και το τραγούδι του γαλούχησε γενιές, έγινε σχεδόν μύθος, και ανέβασε αυτό που αποκαλούμε γλέντι, μεράκι, συλλογικό ανέβασμα σε όλη την επαρχία Σητείας. Στο βιβλίο τού γιου του Γιώργη Δερμιτζάκη, "Στου στίχου… τα γυρίσματα" που αναφέρεται στη ζωή και το έργο τού πατέρα του, ο ποιητής Κωστής Ατσαλάκης στα σχόλια τού βιβλίου έχει γράψει εύστοχα, ότι «ο Δερμιτζογιάννης με τη μουσική τα τραγούδια τούς στίχους του ξέπλυνε το άγος τού πολέμου και τής εμφυλιακής ντροπής» και όπως τονίζει ο ίδιος ζωντανά στην εκπομπή της Φεβρωνίας Ρεβύνθη στην ΕΡΤ, επιδίωξε την ψυχική ανάταση τού κόσμου και το πέτυχε.
Ήταν ένας πολύπλευρος χαρισματικός εξωστρεφής άνθρωπος και άφησε σπουδαίο μουσικό έργο ενταγμένο στην τοπική παράδοση, με στίχους που όπως κάπου λέει ο ίδιος είχαν ερωτικό, λαογραφικό, κοινωνικό, σατυρικό περιεχόμενο, και δημοσίευσε πολλά βιβλία με αυτούς. Ο μεγάλος Σκορδαλός εκτιμούσε το έργο του και σε μια τιμητική εκδήλωση τού παρέδωσε συγκινημένος την τιμητική πλακέτα. Πέθανε το 1984.
Ήταν ένας πολύπλευρος χαρισματικός εξωστρεφής άνθρωπος και άφησε σπουδαίο μουσικό έργο ενταγμένο στην τοπική παράδοση, με στίχους που όπως κάπου λέει ο ίδιος είχαν ερωτικό, λαογραφικό, κοινωνικό, σατυρικό περιεχόμενο, και δημοσίευσε πολλά βιβλία με αυτούς. Ο μεγάλος Σκορδαλός εκτιμούσε το έργο του και σε μια τιμητική εκδήλωση τού παρέδωσε συγκινημένος την τιμητική πλακέτα. Πέθανε το 1984.
Μουσική τραγούδια με το Δερμιτζογιάννη
|
Κοντυλιές με βιολί- Δερμιτζογιάννης
Στίχοι τραγούδι βιολί: Γιάννης Δερμιτζάκης (Δερμιτζογιάννης) κιθάρα: Μανόλης Δερμιτζάκης |
Στειακές κοντυλιές με κιθάρα- Δερμιτζογιάννης
Στίχοι τραγούδι κιθάρα: Γιάννης Δερμιτζάκης (Δερμιτζογιάννης) κιθάρα Δεύτερη φωνή: Μανόλης Δερμιτζάκης Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι & Σείστρον © 2018 |
|
Τα μαύρα μάτια την αυγή - Δερμιτζογιάννης
κιθάρα: Μανόλης Δερμιτζάκης Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι & Σείστρον © 2018 |
Φεύγεις παιδί μου - Δερμιτζογιάννης
κιθάρα: Μανόλης Δερμιτζάκης |
Μουσική διαδρομή στην περιοχή τής Σητείας
Στη περιοχή τής Σητείας πριν από τον Καλογερίδη και το Δερμιτζογιάννη ή και σύγχρονοι τους, υπήρξαν αξιόλογοι βιολάτορες και λυράρηδες. Ο Κωστής Χατζαντωνάκης (Φοραδάρης) (1840-1900) από το χωριό Ζήρος στον οποίο γίνονται πολλές αναφορές από σύγχρονους οργανοπαίκτες. Ο πολύ κοντά του και διάδοχός του κατά κάποιο τρόπο Γιώργης Χαρκιολάκης (Καλοχωριανός) (1877-1960), ο Γιάννης Σολιδάκης (Κιρλίμπας)(1894-1977) από Μαρωνιά, ο γιατρός Μιχάλης Λαγουδάκης βιολί (1904-1991), ο Μανώλης Περράκης (1910-2006) βιολί, από τον άγιο Γεώργιο Τουρτούλους, ο Γιάννης Καζαμίας (1913-1992) λύρα από το Χαμέζι Σητείας.
Γιώργης Κοσκίνης
|
Παύλος Εξουζίδης
|
|
Στειακές κοντυλιές τού Ρε. Βιολί ο Γιώργης Κοσκίνης.
Τραγουδούν: ο Γιώργης Κοσκίνης, ο Μπάμπης Γαργουνουράκης, ο Διονύσης Γιαννακάκης και ο Μανώλης Φραγκούλης. Κιθάρα: ο Μανώλης Καναβάκης, και ο Γιάννης Βαβατσάκης. Λαούτο: Κώστας Γιαννουλάκης. Δυστυχώς σήμερα που γράφονται αυτά τα λόγια δυο μερακλήδες τής Σητείας ο Γιώργης Κοσκίνης και ο Διονύσης Γιαννακάκης έχουν φύγει. Βλέπεις ο Χρόνος ούτε τους μερακλήδες δεν ξεχνά. |
Κοντυλιές Ρε Ματζόρε - Παύλος Εξουζίδης
Κιθάρα και τραγούδι ο Μανώλης Καζαμίας και ο ίδιος λυράρης, γιος τού περίφημου λυράρη Γιάννη Καζαμία. |
Μανώλης Χριστοδουλάκης
|
Γιαλεσάκης Γιώργης
|
Μανώλης Περράκης
|
Διονύσης Γιαννακάκης 1928-2009
|
Στέλιος Μανουσάκης (1941-2005)
|
Ανδρουλάκης Μανώλης (1909-2005) Μέσα Μουλιανά
Σητειακές κοντυλιές -Ανδρουλιδάκης Μανώλης
Ηχογράφηση τού 1960 |
Μανώλης Φραγκούλης
Ο γιατρός Μανώλης Φραγκούλης είναι σήμερα αναμφισβήτητα ο πιο ολοκληρωμένος βιολάτορας στην απόδοση των Στειακών κοντυλιών και όχι μόνο. Με κλασσικές σπουδές στο βιολί και με την μακρά ενασχόλησή του με τη παραδοσιακή μουσική τής Σητείας και την μεγάλη αγάπη του και αφοσίωση προς αυτή, έχει προχωρήσει τις Στειακές κοντυλιές σε ακούσματα εκπληκτικής ομορφιάς. Δεν είναι μόνο η γλυκύτητα και η ομορφιά με την οποία αποδίδει τις παραδοσιακές κοντυλιές, αλλά παράλληλα έχει κάνει δικές του συνθέσεις πατώντας στέρεα στην παράδοση που είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσεις ότι δεν είναι παραδοσιακές κοντυλιές. Στο δεύτερο CD του "Με τη σκέψη στη Σητεία" (όλα τα CD του έχουν κυκλοφορήσει με επιμέλεια δική του εκτός εμπορίου) υπάρχουν τρεις δικές του συνθέσεις: "Πουλί ᾿σαι κι είμαι κυνηγός", "Εσύ ᾿σαι τσι ρογδιάς αθός" και "Ξύπνα και χάραξε η αυγή". Στο τρίτο CD "Τα Στειακά τού Μανώλη Φραγκούλη" υπάρχουν τέσσερεις δικές του συνθέσεις: "Το αηδόνι παρακάλεσα", "Εσύ ᾿σαι τέλος και αρχή", "Αν μ᾿ αρνηθείς δε χάνομαι", και "Η αγάπη δε ζητιέται"
|
Ζωντανή ηχογράφηση (κοντυλιές τού Σολ) στην Πύλη Βηθλεέμ στο Ηράκλειο 11/7/16.
Τον συνοδεύουν οι Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο) και Στέλιος Νικολιδάκης (κιθάρα). Το τραγούδι που ακούγεται εδώ ζωντανά, περιλαμβάνεται στο CD "Με τη σκέψη στη Σητεία" με τίτλο "Πέμπω σου χαιρετίσματα " ( Παραδοσιακό) |
Ζωντανή ηχογράφηση στην Πύλη Βηθλεέμ στο Ηράκλειο την 11/7/16.
Τον συνοδεύουν οι Μπάμπης Κασαπάκης (λαούτο) και Στέλιος Νικολιδάκης (κιθάρα). Τα τραγούδια που ακούγονται εδώ ζωντανά, περιλαμβάνονται στο CD "Με τη σκέψη στη Σητεία" το πρώτο με τίτλο "Πουλί ᾿σαι κι είμαι κυνηγός " και το δεύτερο με τίτλο "Εσύ ᾿σαι τής ροδιάς αθός" ( και τα δύο με μουσική Μανώλη Φραγκούλη και στίχους παραδοσιακούς) |
|
Μανώλης Φραγκούλης "Ψαρεύω νάβρω τη χαρά" από το CD "Με τη σκέψη στη Σητεία".
Βιολί Τραγούδι: Μανώλης Φραγκούλης, Λαούτο: Νίκος Καραβυράκης, Κιθάρα: Γιώργος Παπουτσάκης. Κοντυλιές τού Ρε (Παραδοσιακό) |
Μανώλης Φραγκούλης "Απόψε σ᾿ ονειρεύτηκα" από το CD "Με τη σκέψη στη Σητεία".
Βιολί Τραγούδι: Μανώλης Φραγκούλης, Λαούτο: Νίκος Καραβυράκης, Κιθάρα: Γιώργος Παπουτσάκης. Κοντυλιές του Σολ (Παραδοσιακό) |
Μανώλης Φραγκούλης "Ξύπνα και χάραξε η αυγή" από το CD "Με τη σκέψη στη Σητεία".
Κιθάρα τραγούδι: Μανώλης Φραγκούλης, Λαούτο: Νίκος Καραβυράκης, Κιθάρα: Γιώργος Παπουτσάκης. Μουσική: Μανώλης Φραγκούλης/Στίχοι Παραδοσιακοί |
|
Τα Στειακά του Μανώλη Φραγκούλη : "Βάστα καρδιά μου τσι καημούς"
Μανώλης Φραγκούλης:Βιολί τραγούδι. Δημήτρης Καρβέλης : Κιθάρα Παραδοσιακό. |
Τα Στειακά του Μανώλη Φραγκούλη :
"Η αγάπη δε ζητιέται" Μανώλης Φραγκούλης: Βιολί τραγούδι. Δημήτρης Καρβέλης : Κιθάρα Μουσική: Μανώλης Φραγκούλης στίχοι : Παραδοσιακοί. |
Τα Στειακά του Μανώλη Φραγκούλη : "Ξέρω πως πάντα θα πονώ"
Μανώλης Φραγκούλης:Βιολί τραγούδι. Δημήτρης Καρβέλης : Κιθάρα Παραδοσιακό. |
Γιώργης Τσαντάκης
|
Γιώργος Τσαντάκης "Στειακές κοντυλιές Re+"
Βιολί-τραγούδι: Γιώργης Τσαντάκης Κιθάρα: Κωστής Κοντογιαννάκης Μαντολίνο: Κωστής Βασιλάκης |
Στειακές κοντυλιές - Γιώργος Τσαντάκης
Βιολί τραγούδι:Γιώργος Τσαντάκης Λαούτα: Σκουλούδης , Αποστολάκης |
Η Νέα Γενιά
|
Νίκος Τσικαλάκης - Στειακές Κοντυλιές
|
Πρωτογεράκης Γιάννης: Στειακές Κοντυλιές
Βιολί - Τραγούδι : Πρωτογεράκης Γιάννης Λαούτο : Νικάκης Δημήτρης Κιθάρα : Φραγκιαδάκης Μιχάλης |
Μιχάλης Παπαδομανωλάκης: Στειακές κοντυλιές
Λαούτο: Μπάμπης Κασαπάκης Σκαλάνι 20-08-2014. |
Μια μουσική βόλτα στην Ιεράπετρα
Γιάννης Παπαχατζάκης βιολί.
|
Γιάννης Παπαχατζάκης - κοντυλιά μπουχλουμπού.
"Κοντυλιές τής Μπουχλουμπού" στα Γιεραπετρίτικα σήμαινε κοντυλιές που είχαν σχέση με γυναίκα που λέει ψέματα, που κάνει νάζια, αερολογεί. Μια πραγματικά "Μπουχλουμπού" ονομασία μιας ωραίας κοντυλιάς. Μάλλον θα ήταν κάποιο αστείο καμιάς αντροπαρέας για μια σκερτσόζα κοπέλα, και μετά θα έγινε σλόγκαν. Δε παίζομε μια κοντυλιά "Μπουχλουμπού"; Πολλές φορές οι ανοησίες επιβιώνουν. |
Ο Γιάννης Παπαχατζάκης γεννήθηκε στο Σταυροχώρι τής Σητείας το 1903, και το μοιραζόταν με την Ιεράπετρα όπου είχε σπίτι. Τον αποκαλούσαν Στραβογιαννιό ή Τυφλό επειδή είχε χάσει από μικρός την όρασή του. Η μητέρα μου, που μεγάλωσε στο κοντινό με το Σταυροχώρι χωριό Πεύκοι, τον θυμόταν νέο, κι αυτή τότε κορίτσι που ερχόταν στο χωριό και έπαιζε σε γλέντια και μιλούσε με μεγάλη αγάπη και νοσταλγία για τις καντάδες τα βράδια. Στο χωριό τον έλεγαν "Τυφλάκη" και μ᾿ αυτό το όνομα ήταν σχεδόν ένας μύθος στην περιοχή.
Προσωπικά τον είχα ακούσει πολύ μικρός μαθητής τού Δημοτικού στο πανηγύρι τού χωριού τού Αγίου Γεωργίου που κρατούσε τρεις μέρες και γιορταζόταν περιέργως στις τρεις Νοεμβρίου, και αργότερα μάλλον μαθητής στο Γυμνάσιο στο άλσος τού Κουτσουρά ίσως σε εκδήλωση προς τιμή του από τον Πολιτιστικό σύλλογο, αλλά που μυαλό για κρητικές κοντυλιές τότε. Θεωρείται από τους σπουδαίους παραδοσιακούς βιολάτορες. Δεν άφησε ηχογραφημένο έργο, ίσως μια μόνο ηχογράφηση στη Panivar το 1971, με τον τίτλο "Ηρωισμός Κρήτης", στην οποία μουσικά η κοντυλιά είναι πολύ ωραία και περιλαμβάνεται στο 3ο CD τής έκδοσης τού Δήμου Σητείας με τον τίτλο "τής Κρήτης η Ανατολή". Επιπλέον αυτή τη μάλλον ραδιοφωνική ηχογράφηση "Κοντυλιές τής Μπουχλουμπού". |
.Μπαριταντωνάκης Παντελής γεννημένος το 1912 στην Ανατολή Ιεράπετρας, βιολί.
|
Καβουσανές κοντυλιές: Παντελής Μπαριταντωνάκης βιολί
Πρώτη και τελευταία επίσημη ηχογράφηση του Παντελή Μπαριταντωνάκη με το γιο του Αντώνη στην κιθάρα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (1988) |
Κοντυλιές Καλογερίδη Live: Παντελής Μπαριταντωνάκης
κιθάρα: Αντώνης Μπαριταντωνάκης . |
Γιώργος Λαποκωνσταντάκης (Πεδουλάφτης)
|
Στειακές κοντυλιές: Γιώργος Λαποκωνσταντάκης
Κιθάρα: Αχιλλέας Περσίδης Μαντολίνο: Μιχάλης Σταυρακάκης. Τραγουδεί με την αισθαντική φωνή της η Μαρία Μαστρογιωργάκη - Χλειουνάκη γεννημένη στην Άνω Βιάννο. |
Γεννήθηκε στο Καβούσι Ιεράπετρας το 1915. Έμαθε βιολί μόνος του, έχοντας ακούσματα κυρίως απ᾿ τον πατέρα του αλλά και άλλους βιολάτορες. Σε νεαρή ηλικία ήρθε στην Ιεράπετρα. Το 1939 έφυγε από την Ιεράπετρα και πήγε στο Ηράκλειο, όπου βρήκε το δεξιοτέχνη τού βιολιού Στρατή Καλογερίδη από τον οποίο έμαθε αρκετά για την μουσική. Ο Λαποκωνσταντάκης, συνέχιζε να παίζει βιολί μέχρι τα βαθειά του γεράματα σε τοπικές εκδηλώσεις και γλέντια. Σε ένα βίντεο παρακάτω θα τον δούμε να παίζει βιολί σε ηλικία 89 ετών, τέσσερα χρόνια πριν φύγει από τη ζωή το 2008 και με μια εικόνα εντελώς διαφορετική από τη πολλή σοβαρή στο εξώφυλλο τού μοναδικού CD που κυκλοφόρησε "ΒΙΟΛΊ: ΛΑΠΟΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΗΣ ΓΙΏΡΓΗΣ ή Πεδουλάφτης", το οποίο κυκλοφόρησε το 1999, με την επιμέλεια τού μαθηματικού Σάββα Πετράκη και ήταν παραγωγή τής Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης τού Νομού Λασηθίου. Συμμετείχε στα «Τα Ραδιοφωνικά» (μαζί με ηχογραφήσεις τού Δερμιτζογιάννη, τού Παντελή Μπαριταντωνάκη και του Ιωάννη Παπαχατζάκη) που κυκλοφόρησαν από το Κρητικό Μουσικό Εργαστήρι Αεράκη περίπου την ίδια εποχή. Ένας βιολάτορας που ξεχωρίζει με το γλυκύτατο παίξιμό του σε μια καταπληκτική αρμονία με το τραγουδιστικό μέρος. Μεγάλο μέρος των πληροφοριών εδώ αλλά και σε άλλους καλλιτέχνες είναι αντλημένες από το Site: www.gtp (Βιογραφίες στην περιοχή Λασήθι και τούς ευχαριστώ) |
|
Γεραπετρίτικες κοντυλιές: Γιώργος Λαποκωνσταντάκης
Κιθάρα: Αχιλλέας Περσίδης Μαντολίνο: Μιχάλης Σταυρακάκης. Τραγουδεί και εδώ η γλυκύτατη Μαρία Μαστρογιωργάκη - Χλειουνάκη γεννημένη στην Άνω Βιάννο. |
Κοντυλιές τού Καλογερίδη σε ΦΑ : Γιώργος Λαποκωνσταντάκης
Κιθάρα: Αχιλλέας Περσίδης Μαντολίνο: Μιχάλης Σταυρακάκης. |
Βιολί: Πεδουλάφτης Πάνω Χωριό 2004
Λαούτο: Μανώλης Καραβιράκης.
Ο Γιώργος Λαποκωνσταντάκης ή Πεδουλάφτης παίζει κοντυλιές στο χωριό τής γυναίκας του το Πάνω χωριό τής Ιεράπετρας. Εδώ είναι 89 χρονών και πάντα έπαιζε το βιολί όρθιος.
Λαούτο: Μανώλης Καραβιράκης.
Ο Γιώργος Λαποκωνσταντάκης ή Πεδουλάφτης παίζει κοντυλιές στο χωριό τής γυναίκας του το Πάνω χωριό τής Ιεράπετρας. Εδώ είναι 89 χρονών και πάντα έπαιζε το βιολί όρθιος.
Όμορφες εκτελέσεις με συνδυασμό Βιολόλυρας και βιολιού
Παπαδάκης Μανώλης, Μοσχάκης Μανώλης, Λιναρδάκης Γιάννης
|
|
|
|
Κοντυλιές Καβουσανές.
Παπαδάκης Μανώλης: βιολόλυρα, τραγούδι Μοσχάκης Μανώλης: βιολί, τραγούδι Λιναρδάκης Γιάννης: λαγούτο, τραγούδι Σταυρακάκης Ιάσονας: λήψη ήχου & επεξεργασία βίντεο Ερασιτεχνική βιντεοσκόπηση στο Χαμέζι 8 Μαΐου 2016. |
Κοντυλιές ρε ματζόρε
Παπαδάκης Μανώλης: βιολόλυρα, Μοσχάκης Μανώλης: βιολί, Λιναρδάκης Γιάννης: λαγούτο, |
Βαρδάκης Βαγγέλης: Ένας γλυκόηχος δεξιοτέχνης βιολάτορας, ψαγμένος, και με άποψη.
|
“Κοντυλιές (Δίδω φτερά στον στεναγμό μέχρις το 5ο λεπτό) & Πηδηχτός”
Βαγγέλης Βαρδάκης: βιολί, τραγούδι Κωστής Αβυσσινός: κιθάρα, τραγούδι |
Βαρδάκης Βαγγέλης :Κοντυλιές τού Καλογερίδη
Κιθάρα: Νίκος Μαστοράκης |
|
Κοντυλιές τού ΡΕ
Βαρδάκης Βαγγέλης : Βιολί τραγούδι Λιαπάκης Μανώλης : Λαγούτο Φραγκάκης Γιώργος : Κιθάρα |
Βαγγέλης Βαρδάκης Σκαλάνι 20-8-14
Βιολί: Βαγγέλης Βαρδάκης Λαούτο: Μανώλης Λιαπάκης Λαούτο: Κώστας Αβησσυνός Κιθάρα: Δημήτρης Κουκουλιτάκης |
Από το Λασήθι στο Ηράκλειο
Πρώτος σταθμός Βιάννος. Ομορφιά, Μαγεία, Μυσταγωγία. Ναι υπάρχουν ακόμα. Είναι εδώ.
|
Βιαννίτικες κοντυλιές - από το δίσκο Φεγγαροβραδιές στη Βιάννο
Βιολί τραγούδι: Νίκος Κόμης |
Η Βιάννος ανήκει διοικητικά στο νομό Ηρακλείου αλλά μουσικά ανήκει στο Λασήθι. Η επίδραση τού Καλογερίδη και των ακουσμάτων των κοντυλιών του είναι πασιφανής. Μια περιοχή με πολλούς βιολάτορες με ιδιαίτερα αισθαντικούς τραγουδιστάδες και γλεντζέδες. Ακούγοντας κάποιος το δίσκο "Φεγγαροβραδιές στη Βιάννο" θα διαπιστώσει εύκολα το μουσικό πολιτισμό τής περιοχής Βιάννου. Η ευαισθησία, η μελωδικότητα, η ιδιαιτερότητα των τραγουδιστών προσωπικά με έχουν εντυπωσιάσει. Όταν η ψυχή τού βιολάτορα μονιάζει με τα περίεργα μονοπάτια που παίρνουν οι φωνές των τραγουδιστών, και όταν το βιολί φεύγει μόνο του πολύ ψηλά για να πει το δικό του καημό, εκεί που δε μπορεί να φτάσει η φωνή των ανθρώπων, δεν θέλει πολύ να γίνει το θαύμα τής ομορφιάς Αφού έχεις ακούσει αυτές τις "Βιαννίτικες", "τού Καλογερίδη", και τις "Στειακές κοντυλιές" από το δίσκο "Φεγγαροβραδιές στη Βιάννο", ένα μαγικό ραβδάκι σε έχει αγγίξει, σε έχει μεταμορφώσει, σού έχει ανανεώσει την σχέση σου με την ομορφιά, την πίστη στη ζωή, έχεις εξαγνιστεί, έχεις απόθεμα καθαρότητας για να ριχτείς αν μπορείς πάλι στα αγιάτρευτα πάθη τής ζωής .
|
|
Καλογερίδης - από το δίσκο Φεγγαροβραδιές στη Βιάννο
Βιολί τραγούδι: Νίκος Κόμης |
Στειακές κοντυλιές - από το δίσκο Φεγγαροβραδιές στη Βιάννο
Βιολί τραγούδι: Νίκος Κόμης |
Μετά από μεθυστικό βιολί του και τραγούδι στις "Φεγγαροβραδιές" να τον δούμε να παίζει και να τραγουδεί ζωντανά το ίδιο υπέροχα.
Από τη Βιάννο που αλλού να πάμε... παρά στο Σκαλάνι.
Γιώργης Αβυσσινός
" Δίνω φτερά στο στεναγμό" από το δίσκο "νυχτοξημερώματα" 1980.
Γιώργος Αβυσσινός: Βιολί, τραγούδι. Κώστας Αβυσσινός: Λαούτο Νίκος Σαμπασιώτης : Κιθάρα Χρήστος Σούστης: Μπάσο Γιάννης Ρενέρης: Κρουστά. |
26/8/2019
Το Σκαλάνι (τουλάχιστον στα χρονικά όρια που γνωρίζουμε) τον εικοστό αιώνα μουσικά είναι ένα χωριό τής Ανατολικής Κρήτης φυτεμένο στην καρδιά τού Ν. Ηρακλείου . Ανέδειξε τρεις μεγάλους βιολάτορες οι οποίοι πρόσφατα έφυγαν από τη ζωή. Τον Γιώργο Αβυσσινό (1931-2015), και τα δύο αδέλφια τον Γιώργο Βασιλάκη (1927-2018) πατέρα τού Στέλιου Βασιλάκη, και τον Κωστή Βασιλάκη (1937-2016). Επίσης το γιο τού Γιώργη το Στέλιο Βασιλάκη. Ο Στέλιος Βασιλάκης παίζει λύρα και ερμηνεύει όμορφα τις κοντυλιές της Ανατ. Κρήτης με βιολόλυρα. Ο Αβυσσινός ήταν ένας επαγγελματίας δεξιοτέχνης βιολάτορας και τραγουδιστής και λόγω και χαραχτήρα ξέφυγε από τα όρια τού Σκαλανίου και έγινε γνωστός σε ολόκληρη την Κρήτη. Με πολλές ηχογραφήσεις δίσκων ("νυχτοξημερώματα" "Κοντυλιές και πεντοζάλια", " Εξομολόγησις" " χοροί και τραγούδια τής Κρήτης κ.α. ) |
|
Αβυσσινός Γιώργος: Στειακές κοντυλιές live
|
Αβυσσινός Γιώργος: Κοντυλιές Ανατολικής Κράτης
|
Γιώργης Βασιλάκης ή Σκαλανιώτης |
Κώστας Βασιλάκης ή Βασιλόκωστας |
|
|
|
|
Γιώργης Βασιλάκης ή Σκαλανιώτης - Κοντυλιές Σκαλάνι 20/8/14
Λαούτο: Μπάμπης Κασαπάκης Λαούτο: Νόντας Ερωτοκριτάκης (Στην εμφάνιση αυτή είναι 87 ετών). |
Ο Κωστής Βασιλάκης ή Βασιλόκωστας παίζει κοντυλιές 20/8/14
Τραγούδι ο ανεψιός το Στέλιος Βασιλάκης Λαούτο: Βαγγέλης Πετράκης Λαούτο: Νόντας Ερωτοκριτάκης Ο Κωστής Βασιλάκης ήταν εξαιρετικός βιολάτορας και έπαιζε πολύ ωραία Συρτά με το βιολί. Σε μια εκπομπή τού Βιτώρου που υπάρχει στο Youtube παίζει εξαιρετικά Σκορδαλό. |
Στέλιος Βασιλάκης
|
Κοντυλιές Τσι Νύχτας - Στέλιος Βασιλάκης
Λύρα-τραγούδι: Στέλιος Βασιλακης |
Κοντυλιές - Στέλιος Βασιλάκης
Λύρα-τραγούδι: Στέλιος Βασιλακης |
Επόμενος σταθμός Χάρακας
Ο Παντελής Σταυρουλάκης ήταν ένας ξεχωριστός λυράρης με προσωπική μουσική ταυτότητα. Θα έλεγες ότι η μουσική του βγήκε από παρθενογένεση, εάν βέβαια ήξερες τα ακούσματα τής περιοχής τού Χάρακα των Αστερουσίων και τής γύρω περιοχής . Είναι ξεχωριστός και στα όμορφα συρτά του αλλά και στις ωραίες κοντυλιές του.
|
Σταυρουλάκης Παντελής "Τα λόγια σου ᾿ταν ψεύτικα" κοντυλιές
Εγγραφή από τον δίσκο Βινυλίου "Το μυστικό μου είναι βαρύ" Λύρα -τραγούδι- στίχοι: Παντελής Σταυρουλάκης Λαούτο: Γιάννης Μαρκογιαννάκης. Κρητική ορχήστρα. |
Σταυρουλάκης Παντελής "Μικρή μου την αγάπη σου" κοντυλιές
Εγγραφή από τον δίσκο Βινυλίου "Το μυστικό μου είναι βαρύ" Λύρα -τραγούδι- στίχοι: Παντελής Σταυρουλάκης Λαούτο: Γιάννης Μαρκογιαννάκης. Κρητική ορχήστρα. |
Ποταμιές Πεδιάδος Ηρακλείου
Σταματάμε στις Ποταμιές Πεδιάδος Ηρακλείου για μια χαραχτηριστική φωνή τραγουδιστή τού Γιάννη Βασιλάκη που πάνω στις κοντυλιές τού βιολάτορα Νίκου Κουφάκη, βγάζει μια ομορφιά που σε κατακλύζει. Φωνή με παλαιικό χρώμα αλλά όχι εκείνη με τα γρέζια των φωνών που συναντάμε σε αμανέδες κληρονομιά από το ρεμπέτικο, αλλά μια φωνή που απλώνεται, μια φωνή σαν γάργαρο νερό. Σαν γάργαρο νερό μού φάνηκε όταν πρωτάκουσα το δίσκο "Θέλω να ζω στην ερημιά" κάπου στη δεκαετία τού 80 , σαν γάργαρο νερό τρέχει ακόμα. Το ίδιο νερό ποτίζει και τα πολύ όμορφα συρτά τού δίσκου.
|
Σιγανός Σητειακός: (Κουφάκης Νίκος, Βασιλάκης Γιάννης από το δίσκο "Θέλω να ζω στην ερημιά"
Βιολί: Νίκος Κουφάκης Βιόλα, τραγούδι : Βασιλάκης Γιάννης |
Κοντυλιές: (Κουφάκης Νίκος, Βασιλάκης Γιάννης) από το δίσκο "Θέλω να ζω στην ερημιά"
Βιολί: Νίκος Κουφάκης Βιόλα, τραγούδι : Βασιλάκης Γιάννης |
Στη καρδιά τού Συρτού το Ρέθυμνο, οι κοντυλιές τι κάνουν;
Αναγκαστικά θα πρέπει κανείς να ξεκινήσει από τα Ανώγια. Εάν σχηματικά ό ένας πόλος τής κοντυλιάς είναι η Ανατολική Κρήτη με κέντρο τη Σητεία, ο άλλος πόλος γενικά τής κοντυλιάς που επικρατεί στους νομούς Ηρακλείου και Ρεθύμνου που και πάλι σχηματικά έχουν ονομαστεί "Ανωγιανές κοντυλιές", είναι τα Ανώγια .
Να ακούσομε δυο κοντυλιές από τα Ανώγια και τις δύο από Ανωγειανούς λυράρηδες.
Να ακούσομε δυο κοντυλιές από τα Ανώγια και τις δύο από Ανωγειανούς λυράρηδες.
Ας ακούσουμε δυο βίντεο εντελώς τυχαία από Ανωγιανές κοντυλιές
|
Ανωγειανές κοντυλιές (Ζωντανή εκτέλεση).
Μίχαλος Δραμουντάνης , Αχιλλέας Δραμουντάνης Ανωγειανές κοντυλιές: Λύρα Νικηφόρος Αεράκης
|
Δεν χρειάζεται να ακούσεις περισσότερα για να έχεις άποψη για τις γνήσιες ανωγειανές κοντυλιές.
Μουσικά σχεδόν στερούνται μελωδίας και παραλλαγών. Μικρές μουσικές φράσεις επαναλαμβανόμενες συνεχώς σαν να μην είναι ο στόχος τους, εκείνος, μιας αυθύπαρκτης μουσικής, αλλά έχουν σκοπό να υπηρετήσουν προνομιακά κάτι άλλο. Προφανώς το λόγο, το στίχο. Είναι σα να έχουμε μια πρώιμη ραπ (rap) μουσική στα Ανώγια. Στο πρώτο βίντεο αυτό φαίνεται πεντακάθαρα. Στο δεύτερο βίντεο δυστυχώς και ο λόγος υποφέρει από ένα είδος υπερβολής τού πάθους, με κείνα τα "χοπ" και "φαπ", και γενικά την αισθητική κάποιων τραγουδιστών, σαν επιδίωξη να αγγίξουν τη γνησιότητα, το αυθεντικό, που καταλήγει σ᾿ ένα χωριάτικο πρωτογονισμό. Αντίθετα ο Νικηφόρος Αεράκης κάνει μια από τις καλύτερες εκτελέσεις Ανωγειανών κοντυλιών. Ο Νίκος Ξυλούρης και ο Βασίλης Σκουλάς με το αισθητήριο τού μεγάλου καλλιτέχνη εξωραΐζουν με το ταλέντο τους αυτό το κάπως χοντροκομμένο και μονότονο μουσικό είδος. Κάποια στιγμή και το αφήνουν πίσω, ο Νίκος Ξυλούρης με το "αναγυρίζω το στενό" που μέχρι κάποιο σημείο είναι Στειακές κοντυλιές τού ΡΕ ματζόρε, και ο Βασίλης Σκουλάς στο δίσκο "σεργιάνισμα στη Κρήτη" με το "Ζαχαροζυμωμένη μου" και τα "Ροζοναρίσματα" που είναι πάλι Στειακές κοντυλιές. |
Ο Νίκος Ξυλούρης και ο Βασίλης Σκουλάς παίζουν Στειακές κοντυλιές
|
ΑΡΙΣΜΑΡΟΒΙΤΣΟΒΕΡΓΑ (ΑΝΑΓΥΡΊΖΩ ΤΟ ΣΤΕΝΌ)
Από το δίσκο "Τα Ξυλουρέικα" |
ΖΑΧΑΡΟΖΥΜΩΜΈΝΗ ΜΟΥ
Λύρα τραγούδι: Βασίλης Σκουλάς Λαούτο: Μιχάλης Φραγκιαδάκης Σαντούρι: Τάσος Διακογιώργης Κρουστά: Γιάννης Ρενιέρης Κιθάρα: Νίκος Σαμπασιώτης Μπάσο:Χρήστος Σούστης. |
ΡΟΖΟΝΑΡΊΣΜΑΤΑ
Λύρα τραγούδι: Βασίλης Σκουλάς Λαούτο: Μιχάλης Φραγκιαδάκης Σαντούρι: Τάσος Διακογιώργης Κρουστά: Γιάννης Ρενιέρης Κιθάρα: Νίκος Σαμπασιώτης Μπάσο:Χρήστος Σούστης. Η γυναικεία φωνή τής Ελένης Τζαγκαράκη. |
Η φτήνια τής ...............................
Δεν θέλω στο τίτλο να γράψω "τής Κρητικής μουσικής", γιατί η δήθεν "μουσική" στην οποία θα αναφερθώ, ούτε Κρητική είναι ούτε μουσική. Είναι το παρανοϊκό ξεσάλωμα κάποιων "λυράρηδων" και κάποιων κουφιοκέφαλων που το παίζουν πολύ αγαπησιάρηδες, πολύ αντράκια, πολύ φιλόσοφοι τής μπουρμπουλήθρας πολύ ότι κατεβάσει η κούτρα τού καθενός.......... Καταλάβατε για πιο πράγμα μιλάω: Ζερβάκης Γιώργος, Κυριακάκης Νίκος, Ζαμπετάκης Παύλος, Καρελάκης-Ρέλιος (δεν ξέρω αν αυτή η προσωπικότητα είναι μία ή δύο σε συσκευασία μιας, Καπνιστός Γιώργος που η χάρη του έχει και καλλιτεχνικό ψευδώνυμο "Μαύρος¨, κάτι σαν κόπια τού Βασίλη Καρρά τού σκυλάδικου, στο δήθεν Κρητικό τραγούδι· ίδια φάτσα, ίδια ακριβή σαμπάνια ποιότητας. Μη νομίσει κανείς ότι τούς ξέρω όλους, μόνο το πρωτοπαλίκαρο το Ζερβάκη και το δευτεροπαλίκαρο τον Κυριακάκη ήξερα. Τούς άλλους τους μάζεψα από το διαδίκτυο, αντί να είχε μαζέψει τούς ίδιους και τα νούμερα που τούς ακούν, η πολιτιστική αστυνομία. Λέμε τώρα. Τα cookies κάνουν πολύ καλά τη δουλειά τους. Πληκτρολογείς "σκυλοκρητικοί λυράρηδες" ή ¨ἑπαναστάτες λυράρηδες¨ και σού τούς βγάζει όλους. Μέχρι και ένα πιτσιρικά, Μανώλης Καλογερίδης , από τη Βόνη Ηρακλείου, κρίμα που έχει και το επώνυμο τού μεγάλου βιολάτορα, που τη λύρα δεν ξέρει να πιάσει, αλλά έχει μεγάλο θράσος, και τον έχουνε βγάλει στο μεϊντάνι μικρό παιδί. Ντροπή ντροπή ντροπή......... Υπάρχουν και σχόλια των θαυμαστών: «Οταν το ακουω ενα ρηγος με διαπερνα!!!» «Το οτι ασχολειται απο μικρο παιδι με την παραδοση δεν το βλεπετε δλδ?» «Να το χαίρουνται που τόχουν !!», είναι μερικά από αυτά. Δεν πάμε καθόλου καλά. Γρήγορα ζουρλομανδύες. Είμαστε όλοι για το φρενοκομείο.
"Επαναστάτες λυράρηδες". Γιατί μαζί με την υψηλή αισθητική τους, κάνουν και επαναστάσεις και πολέμους όλοι μαζί στα κονάκια που τούς μαζεύουν. Όλοι για τα μπάζα. Ο ένας βλέπει πόσο πολλά νούμερα, κάθε καρυδιάς καρύδι μαζεύονται σε ένα σκυλολυράρη και λέει γιατί όχι και εγώ. Και έτσι από ένα ή δυο αρχικούς δήθεν λυράρηδες, αυξήθηκαν σαν τούς άρτους που ευλόγησε ο Χριστός και έγιναν τόσοι ώστε να χορτασθούν τα πλήθη. Γιατί αν κρίνει κανείς από τα κτυπήματα που έχουν στο Youtube τα βίντεο αυτών των ερίφηδων, υπάρχουν πλήθη που είναι μεγάλη ανάγκη να χορτασθούν. Γι αυτό ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Τη δόξα τους ζήλεψαν και παλιοί λυράρηδες λ.χ. ο Μανώλης Αλεξάκης. Όχι για τίποτα άλλο. αλλά γιατί έχει παίξει και πέντε συρτά πολύ καλά.
Γιατί τα γράφω αυτά σε αυτό το σημείο. Δυστυχώς γιατί το "όχημα" που χρησιμοποιούν για να ξεσαλώσουν αποκάτω οι ζηλωτές τους, είναι οι γνήσιες "Ανωγιανές κοντυλιές", με την υπερβολή που πολλές φορές φτάνει στη χοντροκοπιά, αλλά που οπωσδήποτε είναι σεβαστές μέσα στην παράδοση τής περιοχής, γιατί μ᾿ αυτό τον τρόπο οι άνθρωποι εκφράζουν τα πάθη τους, τις παίρνουν οι νέοι θεριακλήδες "σκυλοκρητικοί λυράρηδες" και πάνω σ᾿ αυτό το μουσικό σχήμα ασελγούν . Ας τα δούνε αυτά σοβαροί καλλιτέχνες και σοβαροί άνθρωποι σε όλη τη Κρήτη. Θα μού πεις τι μπορούν να κάνουν. Είναι θέμα πολιτισμού. Όταν υπάρχουν τόσοι νέοι που διασκεδάζουν μ᾿ αυτό το φτηνιάρικο τρόπο, κάτι δεν πάει καλά στην κοινωνία. Με τη φτήνια που διασκεδάζουν με την ίδια φτήνια ζουν και στη ζωή.
"Επαναστάτες λυράρηδες". Γιατί μαζί με την υψηλή αισθητική τους, κάνουν και επαναστάσεις και πολέμους όλοι μαζί στα κονάκια που τούς μαζεύουν. Όλοι για τα μπάζα. Ο ένας βλέπει πόσο πολλά νούμερα, κάθε καρυδιάς καρύδι μαζεύονται σε ένα σκυλολυράρη και λέει γιατί όχι και εγώ. Και έτσι από ένα ή δυο αρχικούς δήθεν λυράρηδες, αυξήθηκαν σαν τούς άρτους που ευλόγησε ο Χριστός και έγιναν τόσοι ώστε να χορτασθούν τα πλήθη. Γιατί αν κρίνει κανείς από τα κτυπήματα που έχουν στο Youtube τα βίντεο αυτών των ερίφηδων, υπάρχουν πλήθη που είναι μεγάλη ανάγκη να χορτασθούν. Γι αυτό ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Τη δόξα τους ζήλεψαν και παλιοί λυράρηδες λ.χ. ο Μανώλης Αλεξάκης. Όχι για τίποτα άλλο. αλλά γιατί έχει παίξει και πέντε συρτά πολύ καλά.
Γιατί τα γράφω αυτά σε αυτό το σημείο. Δυστυχώς γιατί το "όχημα" που χρησιμοποιούν για να ξεσαλώσουν αποκάτω οι ζηλωτές τους, είναι οι γνήσιες "Ανωγιανές κοντυλιές", με την υπερβολή που πολλές φορές φτάνει στη χοντροκοπιά, αλλά που οπωσδήποτε είναι σεβαστές μέσα στην παράδοση τής περιοχής, γιατί μ᾿ αυτό τον τρόπο οι άνθρωποι εκφράζουν τα πάθη τους, τις παίρνουν οι νέοι θεριακλήδες "σκυλοκρητικοί λυράρηδες" και πάνω σ᾿ αυτό το μουσικό σχήμα ασελγούν . Ας τα δούνε αυτά σοβαροί καλλιτέχνες και σοβαροί άνθρωποι σε όλη τη Κρήτη. Θα μού πεις τι μπορούν να κάνουν. Είναι θέμα πολιτισμού. Όταν υπάρχουν τόσοι νέοι που διασκεδάζουν μ᾿ αυτό το φτηνιάρικο τρόπο, κάτι δεν πάει καλά στην κοινωνία. Με τη φτήνια που διασκεδάζουν με την ίδια φτήνια ζουν και στη ζωή.
Καμαρώστε τους. Είναι ένας κι ένας. Εκτός τής αισθητικής απόλαυσης θα ωφεληθούμε φιλοσοφικώς. Γρήγορα το ζουρλομανδύα!
ΝΊΚΟΣ ΖΕΡΒΆΚΗΣ
Εγώ κερά μου υποχωρώ
|
Νίκος Κυριακάκης
Νίκος Κυριακάκης με Ζαχαριουδάκη, Καρνιαδάκη και Μαύρο
Το Μαύρο λόγω πληθωρικότητας προσωπικότητας τον βρίσκουμε παντού. |
Καπνιστός Γιώργος - Μαύρος
Μαντινάδες στις Κορφές - Πολιτιστικός Σύλλογος Κορφών
(Εδώ είναι που σας έλεγα ο "Κρητικός" Καρράς) |
ΚΑΡΑΛΆΚΗΣ - ΡΈΛΙΟΣ
|
Μανόλης Καλογερίδης
|
Καπνιστός Γιώργος - Μαύρος
|
Επειδή για να κατανοηθεί η αισθητική τους, η φιλοσοφική τους ενατένιση, η υπαρξιακή τους αγωνία χρειάζεται πολύς χρόνος τούς υπόσχομαι και τούς χρωστάω μεγάλη χάρη, ότι θα αφιερώσω μια ολόκληρη σελίδα γι αυτούς και πάλι λίγη θα ᾿ναι. Γιατί λένε πως το γέλιο μακραίνει τη ζωή.
Ας φύγουμε από τη μπόχα, στο καθαρό αέρα. Η Κρήτη έχει πολλούς μπαξέδες με λουλούδια που μοσχοβολούν. Το καλύτερο περβόλι τού Μεγάλου Σκορδαλού. Αυτής τής μουσικής ιδιοφυΐας. Ο άνθρωπος αυτός πάντα θα με προβληματίζει, πως έφτασε σε μια τόσο υψηλής αισθητικής δημιουργίες. Ο Σκορδαλός δεν είναι μόνο ο Μεγάλος δημιουργός των αθάνατων συρτών του. Γύρω του παιζόταν οι κοντυλιές που καταχρηστικά ονομάσαμε "Ανωγειανές" για να συνεννοούμαστε. Ο Σκορδαλός είχε ανοιχτές τις αισθήσεις του. Ο αέρας τού έφερε στα αυτιά τις μελωδίες τής Ανατολικής Κρήτης. Έμαθε για τον Καλογερίδη και τον Δερμιτζογιάννη. Και κυρίως άκουσε. Όλες οι υπέροχες κοντυλιές που έγραψε και είναι εφάμιλλες των συρτών του, αποπνέουν το άρωμα τής Ανατολικής Κρήτης. Έγραψε Στειακές κοντυλιές. Αυτό κάνουν οι μεγάλοι δημιουργοί. Ανοίγονται. Πυξίδα τους είναι αισθητήριό τους.
|
ΘΑΝἈΣΗΣ ΣΚΟΡΔΑΛΌΣ-ΠΑΝΤΑ ΣΤΙΣ ΔΎΣΚΟΛΕΣ ΣΤΙΓΜΈΣ
Από τον δίσκο "Υπάρχω" και το CD "H Ιστορία μου" Λαούτο: Μ. Φραγκιαδάκης |
Θανάσης Σκορδαλός - Στειακές κοντυλιές
|
Με τον αέρα σου πετώ-Θανάσης Σκορδαλός
Λαούτο: Μ. Φραγκιαδάκης, Κ. Καμπουράκης Από το CD "Ζωντανές ηχογραφήσεις 1976-1977" |
Αλέκος Καραβίτης (1904-1975)
|
Μια ωραία κοντυλιά τού Ροδάμανθου Ανδρουλάκη |
|
|
|
|
ΣΗΤΕΙΑΚΈΣ ΚΟΝΤΥΛΙἘΣ - ΑΛΈΚΟΣ ΚΑΡΑΒΊΤΗΣ
Όμορφο τραγούδισμα με τη χαραχτηριστική του φωνή που έχει μια τρυφεράδα, σα να χαϊδεύει τις λέξεις και το άρωμα τού παλιού τού γεμάτου νοσταλγία. |
"Εύκολα λησμονά κανείς". Το τραγούδι είναι στο δίσκο "Σε αγναντεύω Κρήτη"με το τίτλο "Μια σου κακή δυο σου κακές"
|